کد مطلب:50520 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:182
«تفكر مفتاح ابواب معارف و كلید خزائن كمالات و علوم است و مقدمه ی لازمه ی حتمیه ی سلوك انسانیت است.»[1] . تفكر صحیح آدمی را به حقیقت هستی رهنمون می شود و او را از فرورفتن در تباهیها نگه می دارد و در واقع با چنین تفكری است كه آدمی به حكمت نظری و حكمت عملی دست می یابد. امیرمومنان علی (ع) فرموده است: «و لو فكروا فی عظیم القدره و جسیم النعمه، لرجعوا الی الطریق و خافوا عذاب الحریق.»[2] . و اگر در بزرگی قدرت و كلانی نعمت او می اندیشیدند، به راه راست بازمی گردیدند و از آتش سوزان عذاب می ترسیدند. تفكر صحیح آدمی را به معرفت درست هستی و خشیت الهی راه می برد و این بالاترین حكمت برای آدمی است، چنانكه از رسول خدا (ص) روایت شده است كه فرمود: [صفحه 274] «راس الحكمه مخافه الله عز و جل.»[3] . سر حكمت خشیت خدای عز و جل است. خشیت الهی مانع هر گونه گرایش به غیر،[4] و حافظ آدمی در مسیر خیر است و این برترین جایگاه تربیت است. انسان با اندیشیدن درست و دریافت حقایق و عمل ایمانی به عاقبتی نیكو دست می یابد. در حدیث امیرمومنان (ع) آمده است: «طول الفكر یحمد العواقب و یستدرك فساد الامور.»[5] . اندیشیدن بسیار، پایان هر كار را پسندیده می سازد و از تباهی امور جلوگیری می نماید. انسان با تفكر به بینایی در امور كه لازمه ی زندگی متعالی است می رسد و از فروغلطیدن در هلاكتگاهها خود را به دور می دارد. امام علی (ع) در بیانی والا فرموده است: «تفكرك یفیدك الاستبصار و یكسبك الاعتبار.»[6] . اندیشیدن و فكر كردن بر بینایی تو می افزاید و پند مایه ای برایت فراهم می آورد. آن حضرت ثمره ی مستقیم اندیشیدن را بینایی دانسته و فرموده است: «افكر تستبصر.»[7] . بیندیش تا بینا گردی. از دیگر ثمرات مهم تفكر، كسب عبرت و پند مایه ای است كه بدان حاصل می شود و این خود از بالاترین رحمتهای الهی بر مردمان است. امیرمومنان (ع) در ضمن خطبه ای فرموده است: «رحم الله امرءا تفكر فاعتبر و اعتبر فابصر.»[8] . خدا رحمت كند انسانی را كه بیندیشد و پند گیرد و پند گیرد و پذیرد. اندیشه ی صحیح انسان را در نظر و عمل یاری می كند و به سلامت همه جانبه سوق می دهد و این از ثمرات گرانقدر تفكر است، چنانكه امام علی (ع) اشارت كرده است: [صفحه 275] «ثمره الفكر السلامه.»[9] . میوه ی اندیشیدن سلامتی است. انسان با اندیشیدن، خود و هستی و حقایق امور را درمی یابد و بستر كمال خویش را مهیا می سازد و به منتهای خواسته ی خویش می رسد و از این روست كه تفكر كلیدی ترین اصل زندگی آدمی است و مخالفت با اندیشیدن و اندیشه، مخالفت با شان انسانی انسان است. امیرمومنان علی (ع) درباره ی میوه ی این والاترین گیاه هستی، بالاترین تعبیر را كرده و فرموده است: «من اسهر عین فكرته، بلغ كنه همته.»[10] . آن كه چشم اندیشه ی خود را بیدار نگاه دارد، به منتهای خواسته ی خویش برسد. با توجه به چنین ثمراتی، لازم است اندیشیدن و خو كردن به تفكر منطقی و تربیت یافتن به سوی تفكر حقیقی اساس نظام تربیتی قرار گیرد.
چنانكه اشاره شد تفكر منشا راهیابی و سلوك انسانی است و همه ی كمالات آدمی در زمینه ی اندیشه ی صحیح فراهم می آید. به بیان امام خمینی (ره):
صفحه 274، 275.